Op 25 april jl  stuurde Nardus een brief aan de Minister van Financiën, De Nederlandse Bank (DNB) en twee vaste Kamercommissies van de Tweede Kamer.

Nardus, de belangenorganisatie voor uitvaartverenigingen zonder winstoogmerk, maakt zich zeer grote zorgen over de wijze waarop toezichthouder De Nederlandsche Bank toetsingsgesprekken met de bestuurders van onze leden insteekt.

De algemene strekking van de brief luidt als volgt: .”De toetsingsgesprekken van DNB houden nagenoeg geen rekening met de historische, maatschappelijke en juridische positie van de uitvaartvereniging. Een vereniging gebaseerd op het aloude “nabuurschap” bestuurt door vrijwilligers uit de maatschappelijke context en regio van de uitvaartvereniging. Het karakter en werkveld van de verenigingen is lokaal. De strategische missie van de verenigingen is sociaal en solidair. De juridische positie is er een van een groep participerende burgers conform het BW-verenigingsrecht. De financiële missie is werken zonder winstoogmerk en met minimale kosten te komen tot een maximale zorg en/of uitkering bij overlijden. De bestuurders die in hoge mate appelleren aan de bovenstaande punten worden door DNB absoluut niet op deze punten positief bejegend en beoordeeld en dat terwijl deze juist de levensaders van de uitvaartverenigingen zijn.”

Ondertussen zijn er gesprekken met DNB en het Ministerie van Financiën geweest. De Tweede Kamer Commissies hebben nog steeds niet gereageerd. Nardus zal daar op blijven attenderen tot er ook met deze Commissies een gesprek plaatsvindt. Het gesprek met DNB was had slechts een zeer beperkt resultaat. DNB zal naar aanleiding van de brief en het gesprek met Nardus intern nagaan of er in de toetsingsgesprekken wel voldoende aandacht is voor het feit dat een bestuurder van een Nardus-uitvaartvereniging op geheel andere criteria door de eigen leden is benoemd als bestuurder, dan de door DNB gehanteerde criteria. In feite was de reactie van DNB: “wij voeren de wet uit, als u het anders wilt dan moet u bij de makers van de wet zijn, te weten het Ministerie.” Het gesprek met het Ministerie dat afgelopen week plaatsvond bood meer ruimte voor de standpunten van Nardus en was aanzienlijk vruchtbaarder. Het Ministerie zal bij de toezichthouder een aantal aspecten van de toetsingsgesprekken nader bekijken en beoordelen. Niet dat nu meteen de regels worden gewijzigd, maar er is wel meer begrip voor de Nardus bestuurder, die veel meer op elementen van ethiek, kennis/kunde rond de uitvaart, soms religie, lokale bekendheid, betrouwbaarheid en bestuurskwaliteiten wordt gekozen, dat op diepgaande kennis van het verzekeren. Via Nardus weten bestuurders zich ondersteund door verzekeringsdeskundigen, zoals de actuaris, accountant, en vermogensbeheerder. Deze worden door DNB niet getoetst en het is natuurlijk ondenkbaar, en ons inziens niet noodzakelijk, dat alle Nardus bestuurders zich deze specifieke deskundigheden volledig eigen maken. Nardus heeft voor de bestuurders van de uitvaartverenigingen trainingen beschikbaar. Daarnaast geeft de Nardus gedragscode een borging van de kwaliteit van het handelen van de uitvaartverenigingen.

In de brief van 25 april zijn naast de bovenstaande insteek de volgende onderwerpen aan de orde gebracht:

1.  De Europese ontwikkelingen voor Solvency II worden geacht per 1 januari 2016 de wettige regelgeving te worden. Geen van de bij Nardus aangesloten huidige Wft-uitvaartverenigingen zullen straks binnen de toezichtregels van Solvency II ressorteren. De Nederlandse ontwikkelingen voor Solvency II Basis zijn nog niet geheel tot in alle details vastgesteld. Doch uitgaande van wat er tot nu door het Ministerie van Financiën en DNB over is gecommuniceerd is de reële verwachting dat de meeste van de bij Nardus aangesloten huidige Wft-uitvaartverenigingen niet binnen de toezichtregels van Solvency II Basic zullen ressorteren. Desondanks worden bestuurders van uitvaartverenigingen in de toetsingsgesprekken bij DNB zeer uitgebreid bevraagd op hun (parate) kennis van Solvency II, een regime  waar zij nimmer als bestuurder van hun huidige uitvaartvereniging onderdeel van zullen zijn.
2. De door DNB gehanteerde deskundigheidsmatrix is onvoldoende toegespitst op de bestuurders van uitvaartverenigingen. De matrix gaat uit van een two-tier model, terwijl de bij Nardus aangesloten uitvaartverenigingen instellingen zijn conform het BW-verenigingsrecht. Deze structuur kent een algemene ledenvergadering of ledenraad als kaderstellende opdrachtgever, als ook controleur op afstand van een bestuur, dat zowel bestuurlijke als operationele taken uitvoert.
3. De toetsingsgesprekken hebben een zeer definitief karakter. Er is geen ruimte voor vaststelling van een leercurve. Er is geen gedefinieerd (examen) curriculum, derhalve kunnen bestuurders niet vooraf bepalen wat de eisen zijn. Ook de toekomstige regelgeving is nog niet tot in detail uitgewerkt en bekend. Er is echter nu geen ruimte om met de ervaringen van het toetsingsgesprek een extra leerinspanning te doen, zodat binnen enkele maanden wel aan de vereisten kan worden voldaan.
4. Recente ervaringen uit contacten met DNB, waaronder niet uitsluitend de toetsingsgesprekken, laten een beeld zien van miscommunicatie tussen twee geheel verschillende werelden en maatschappelijke belangen. De verschillen tussen beide worden zo sterk ervaren door onze leden, uitvaartverenigingen, dat zij zich niet kunnen losmaken van de stellige indruk, dat DNB een ongeschreven missie heeft om de hiervoor bedoelde (veelal kleinere) uitvaartverenigingen te bedreigen in hun voortbestaan.

Nardus pleit derhalve voor het volgende:

1. Dat DNB als uitvoerder van de toetsingsgesprekken een zodanige opdracht krijgt dat in de beoordeling van bestuurders wordt meegewogen, dat er sprake is van een collectiviteit van bestuurders waarin de historische en maatschappelijk positie van de uitvaartvereniging in hoge mate een rol heeft.
2. Dat de deskundigheidsmatrix, zowel tekstueel als inhoudelijk, wordt aangepast op de doelgroep waarvan de deskundigheid onderwerp van onderzoek is, zoals in dit geval bestuurders van uitvaartverenigingen zonder winstoogmerk. Nardus is ten volle bereid daartoe voorstellen te doen.
3. Dat in het toetsingsgesprek ruimte wordt gecreëerd voor een wederzijdse interactie waarin kan worden vastgesteld op welke punten een beoordeelde bestuurder voldoende geëquipeerd is, op welke punten bij- of nascholing gewenst is en op welke punten de bestuurder niet kwalificeert. Vervolgens kan er minimaal één herkansingsgesprek worden ingepland.
4. Een duidelijke uitspraak van het Ministerie van Financiën waarin wordt weerlegd dat sanering van de kleinere spelers op deze markt niet tot de doelstellingen van de nieuwe regelgeving en de opdracht aan DNB behoort.

Nardus is zich er terdege van bewust dat niet alle huidige bestuurders per definitie een vrijbrief naar de nieuwe toekomst verdienen, maar wij willen als Nardus wel geborgd zien dat het gedachtegoed van het nabuurschap en de daarin naar grote tevredenheid van hun opdrachtgevers (de leden van de betreffende uitvaartverenigingen) functionerende bestuurders, die veelal terecht het stempel van integer, betrouwbaar en maatschappelijk betrokken dragen, door niet passende regelgeving en door te weinig inleving van beoordeelaars worden beschadigd. De uitvaartvereniging is in feite een goed voorbeeld van de door de huidige regering gepropageerde participatiemaatschappij. Een voorbeeld dat al decennia lang goed functioneert.

Het Ministerie geeft aan dat sanering geen doelstelling is van het nu gevoerde beleid, maar gelijkertijd erkennen zowel het Ministerie als DNB dat de huidige regelgeving en de strikte uitvoering daarvan wel tot een sanering kunnen leiden.

Het moge duidelijk zijn dat Nardus zich in die conclusie niet kan vinden en dat er zeker vervolgstappen door Nardus zullen worden ondernomen.